Tekst: Judith van Ankeren
Het begon ooit met Pippi Langkous en sindsdien is Yvon Jaspers alleen maar meer van Scandinavië gaan houden. Haar eerste kookboek is dan ook één grote liefdesverklaring.
Wat is voor jou de aantrekkingskracht van Scandinavië?
“Ik heb een enorme voorliefde voor het landschap met die leuke houten huizen. Maar het mooiste vind ik dat de mensen er zo één zijn met de natuur, vooral als het om eten gaat. Ze eten er altijd van het seizoen. Eigenlijk is het best gek dat wij in Nederland zo gefocust zijn op het zuiden. Iedereen kent de Franse, Italiaanse en Spaanse keuken, terwijl we veel meer lijken op de Scandinaviërs. Dat we daar minder heen gaan, heeft natuurlijk alles met het klimaat te maken.
Zelf hou ik ook heel erg van zon en warm weer, dus wij gaan zeker niet elke vakantie naar het Hoge Noorden. Maar ik laat me er wel heel erg door inspireren. Juist door de manier waarop ze daar omgaan met die lange donkere periodes. Want Scandinaviërs behoren tot de gelukkigste mensen ter wereld. Hoe doen ze dat? Dat
laat ik in mijn boek zien.”
Welk land is je favoriet?
“Toch wel Zweden. Ze koesteren daar heel erg hun tradities, zoals midzomernacht en Santa Lucia, de kortste dag van het jaar. Op 13 december krijgen alle meisjes ’s ochtends vroeg lange witte jurken aan en klinkt er een prachtig lied. Gezamenlijk bakken ze saffraan-broodjes, die ze naar de ouderen in het dorp brengen. Dat is heel mooi om mee te maken. Eten speelt sowieso een grote rol in Zweden.
Dat zie je al in de kunst van eeuwen terug, dat zijn heel vaak eettaferelen: een gedekte tafel, een vrouw die een tomatenplant stekt, een kind dat binnenkomt met een schaal aardbeien. Ik word zo gelukkig van dat maandagochtendkeukengevoel.”
Wat is dat dan voor gevoel?
“Dat alledaagse, dat zit heel erg in mij. Zo van maandagochtend, hup aan het werk: de piepers schillen, het eten bereiden, een beetje dat boerse. Daar kan zo een lijstje omheen. Dat gevoel wilde ik ook in mijn boek.”
Zou je er kunnen wonen?
“Ja dat denk ik wel, ik voel me er altijd heel erg thuis. Als je er voor twee weken naartoe
gaat, dan is de kans dat het niet zulk mooi weer is natuurlijk best groot. Maar ben je er langer, dan merk je dat het best meevalt, net als hier. Het is ook waar je je op instelt.
Ze zeggen daar niet voor niets: slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding. Wat ze daar heel goed doen, is van elk seizoen genieten. Iedereen gaat altijd naar buiten en eet buiten, ook in de winter. Schijt als het koud is of er sneeuw ligt. Met dikke truien aan en met z’n allen bij het vuur zitten,dat kan toch altijd? Je gaat aan de wandel, neemt je brander mee en gaat midden in de natuur pannenkoeken bakken, hoe leuk is dat?
Ik vind Nederland heel fijn, maar ik denk wel dat we wat goede gewoontes uit andere
landen kunnen lenen.”
Welke nog meer bijvoorbeeld?
“De fika! Dat is een pauze, maar dan echt met aandacht. Niets geen snelle koffie uit de automaat. Nee, echt even gaan zitten om bij te praten en iets lekkers te eten. In veel arbeidscontracten is het zelfs als verplichting opgenomen: om tien uur en drie uur houden we fika, punt. Dat is een soort heiligdom. Als je mensen ernaar vraagt, vertellen ze: ‘De fika helpt ons de winter door, anders wordt het zwoegen.’ Het breekt de dag: werken tot de fika, daarna lunch en dan weer fika. Het is een heel sociaal gebeuren.
Dat wil ik hier ook introduceren, dat zou ons zo goed doen! En het hoeft natuurlijk niet steeds met taart, want dat is dan weer niet zo’n goed idee, twee keer per dag. In mijn boek staan ook heerlijke gezonde fika-recepten. Bij mijn kinderen zit het er al goed in, die roepen om tien uur: ‘Fika-tijd!’ En het Deense hygge, dat is ook zoiets fijns.
Dat lijkt op onze gezelligheid, maar dan met meer gevoel voor stijl. Met geitenwollen sokken en een knapperend vuurtje. Tijl, mijn zoontje zei afgelopen zomer toen het stralend weer was: ‘Mamma weet je waar ik zin in heb? In warme chocomel met de kachel aan en dat ik dan een dikke trui aanheb.’ Dát is het precies.
Zowel fika als hygge zijn manieren waarmee je controle kunt uitoefenen op je eigen geluk. Op heel veel dingen hebben we geen invloed, bijvoorbeeld of je ziek wordt of niet. Maar dit kun je wél zelf doen om gelukkiger te worden. Door een gevoel van vertrouwdheid en verbondenheid te creëren, in plaats van cynisme en hardheid.
Daar heeft elk land zijn eigen rituelen voor en ik ben van plan om daar een boekenreeks over te maken, zodat we die allemaal leren kennen en kunnen overnemen. Eten speelt hier natuurlijk een hoofdrol bij.”
Dus er komen meer van dit soort kookboeken aan?
“Ja, een hele serie. Ik ben nu bezig met De keukentafel van de zon. Hiervoor gaan we naar het zuiden, vooral naar Griekenland, om te zien wat we daar kunnen leren. Zo kan ik de hele wereld over. Ik heb ook al plannen voor boek drie.”
Haar liefde voor de Scandinavische keuken én de cultuur komen perfect samen in Yvon Jaspers’ eerste kookboek. Vol recepten, tips en weetjes.
Lees het hele artikel in de glossy PRESENT van Paagman. Verkrijgbaar in de winkels van Paagman met een Paagman Privilege Pas.
