Iedereen mag de vrijheid voelen om zich op zijn eigen manier in te zetten tegen een oneerlijke samenleving. Voor de een is dat protesteren, voor de ander is het voeren van een dialoog de oplossing en weer een ander verdiept zich graag in verhalen en de geschiedenis. Voor iedereen die de wereld en de mensen om zich heen beter wilt leren begrijpen hebben we een lijstje samengesteld met boeken over racisme en discriminatie.
Verhalen over discriminatie in Nederland, de geschiedenis van racisme in Amerika, een fictief verhaal met een pakkende boodschap en onderzoek naar pseudowetenschappelijke beweringen en theorieën over ras. Wat voor informatie je ook zoekt, je kunt het vinden in dit boekenlijstje.
Het laatste wat ik nog willen zeggen over racisme – Delilla Hermans
Delilla Hermans schreef in 2014 een open brief over racisme met als titel “Ik ben het beu om te doen alsof het allemaal wel meevalt”. Zo werd ze een van de meest inspirerende en constructieve stemmen in het debat over racismebestrijding. Meer dan vijf jaar lang heeft ze op de barricades gestaan en dat ging gepaard met heel wat tegenwind. Met dit boek wil ze nog enkele laatste woorden kwijt over het thema. Daarna wil ze de microfoon liever doorgeven.
De vreemdeling – Abdelkader Benali
Benieuwd hoe racisme en tolerantie de afgelopen veertig jaar zijn veranderd? Abdelkader Benali legt het je haarfijn uit. Met de Franse denker Emmanuel Levinas in het achterhoofd vraagt hij of we gevoelig kunnen blijven voor het vreemde dat steeds weer andere vormen aanneemt, maar er toch altijd al is. Op meeslepende wijze vertelt Benali over zijn persoonlijke ervaringen met vreemdelingenhaat en discriminatie.
De bananengeneratie – Pete Wu
Zijn moeder noemt hem liefkozend banaan: ‘geel’ van buiten en ‘wit’ van binnen. Hij staat midden in de Nederlandse samenleving, maar toch wordt journalist Pete Wu als Chinese Nederlander
ongewild herinnerd aan zijn anders-zijn. In dit boek gaat Pete in gesprek met ‘mede-bananen’ die net als hij worstelen met hun Chinese Nederlanderschap. Hij praat met hen over generatieclashes, daten, discriminatie en eenzaamheid. En over het gevecht om jezelf te mogen zijn – bevrijd van clichés.
Racisme in Amerika – Antoine Weijzen
Van de slavernij, de Ku Klux Klan en gedwongen sterilisatie tot de tegenreacties van Martin Luther King, de Black Panthers en Black Lives Matter. Antoine Weijzen behandelt in dit boek uitgebreid de geschiedenis van 400 jaar voortdurende rassendiscriminatie in de VS. Hij legt de nadruk op de rol die de Afro-Amerikaanse vrouwen in de emancipatiestrijd speelden en laat zien hoe die rol onderbelicht is gebleven in de geschiedschrijving. Daarnaast maakt hij ook de vergelijking met Nederland en België.
Superieur – Angela Saini
Angela Saini onderzoekt in Superieur pseudowetenschappelijke beweringen en theorieën over ras, en toont aan waarom ze onhoudbaar zijn. Bestaat er een verband tussen ras en IQ? Welk ras is het beste? Deze vragen zijn allerminst gedateerd. De rassentheorie beleeft een zorgwekkende comeback, in wetenschap en in politiek. Superieur is een broodnodig onderzoek naar de verraderlijke geschiedenis en consequenties van de rassentheorie. Dit boek geeft onweerlegbare argumenten om die theorie en racisme te bestrijden.
Jongens van Nickel – Colson Whitehead
Het zijn de beginjaren van de burgerrechtenbeweging, en de zestienjarige Elwood Curtis gaat zijn toekomst vol vertrouwen tegemoet. Totdat hij vanwege een vergissing op de Nickel Academy belandt. Met name de zwarte jongens worden aan het sadisme van hun witte bewakers uitgeleverd. Voor het minste vergrijp worden de jongens ‘naar achter’ gebracht – vanwaar ze nooit meer terugkomen. Elwood heeft één houvast: zijn vriend Turner, die geen enkele ambitie koestert, behalve ontsnappen uit Nickel.
Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat – Reni Eddo- Lodge
De Britse journaliste Reni Eddo-Lodge gaat op zoek naar de historische oorzaken van racistische vooroordelen en toont aan hoe de ongelijkheid tussen wit en niet-wit in onze samenleving werkt. Racisme vind je in de politiek, op straat en in onze popcultuur. Het gaat lang niet alleen om de diepgewortelde angst voor massamigratie of een ranzige discussie over een zwarte James Bond. Discriminatie vind je ook terug bij welmenende, tolerante burgers. Om het structurele racisme tegen te gaan moeten we er ons allemaal bewust van worden, zegt Reni Eddo-Lodge.
Vintage minis race – Toni Morrison
Is wie we zijn enkel huiddiep? In dit schurende en eerlijke boek ontrafelt Toni Morrison het ras door de verhalen van degenen die daardoor vernederd en ontmenselijkt zijn. Een jong zwart meisje dat verlangt naar de blauwe ogen van witte babypoppen, verandert in minderwaardigheid en verwarring. Een vriendschap valt uiteen boven een betwiste herinnering. Een ex-slaaf wordt achtervolgd door een eenzame, berispende geest, vastbesloten om hun verleden naar huis te brengen. Vreemd en onverwacht, maar toch altijd opwindend, raakt Morrisons schrijven over ras ons diep in het hart en in de geest van onze problematische samenleving.
Manifest van een immigrant – Suketu Mehta
In Manifest laat gerenommeerd journalist Mehta zien hoe migratie veel goeds oplevert en landen en gemeenschappen tot bloei kan brengen, iets dat hij met eigen ogen en over de hele wereld zag gebeuren. Het Westen wordt dan ook niet bedreigd door migratie, maar door de angst voor migratie. Tegenover die angst plaatst Mehta de verhalen van alledaagse helden: gewone mensen die keihard werken om er het beste van te maken. Hij vertelt ook zijn eigen migratieverhaal en laat zien welke rol klimaatverandering, het verwoestende nalatenschap van kolonialisme en economische ongelijkheid spelen in het vervagen van de grenzen.
Het pionnenspel – Steve Berry
Het pionnenspel, een verhaal dat tussen feit en fictie ligt, verscheen vijftig jaar na de moord op Dr. Martin Luther King Jr. en werd dit jaar opnieuw uitgebracht. Cotton Malone moet vijftig jaar na de moord de waarheid achterhalen over wat er werkelijk gebeurde in Memphis op 4 april 1968. Het brengt hem terug naar het begin van zijn carrière waarin hem gevraagd werd een zaak te onderzoeken waarbij de FBI tegenover het ministerie van justitie kwam te staan. Lag deze vete, waarin FBI-baas J. Edgar Hoover een hoofdrol had, aan de basis van de moord op Dr. King?
Hallo witte mensen – Anousha Nzume
Hallo witte mensen is een handleiding voor het leven in deze veranderende wereld. Vragen als: ‘Waarom weer dat gezeur over Zwarte Piet?’ ‘Dan is blanke vla zeker ook racistisch?’ ‘Hoe zit het nou met het n-woord?’, worden in dit boek beantwoord. Aan de hand van persoonlijke anekdotes, wetenschappelijke publicaties en gesprekken met ervaringsdeskundigen, helpt Anousha Nzume witte mensen om te gaan met hun witte fragiliteit tussen de steeds mondiger wordende niet-witte mensen. En niet-witte mensen hoe om te gaan met de defensieve houding van witte mensen zodra hun privilege ter discussie staat. Dit alles brengt zij met liefde, compassie en geduld.
Tussen de wereld en mij – Ta-Nehisi Coates
‘Tussen de wereld en mij’ is een lange brief van Ta-Nehisi Coates aan zijn vijftienjarige zoon, waarin hij beschrijft hoe het is om als zwarte jongen op te groeien in Amerika. Een Amerika dat zichzelf voorhoudt dat raciale tegenstellingen tot het verleden behoren, maar waar aanhoudende gewelddadige incidenten tegen de zwarte bevolkingsgroep een andere werkelijkheid laten zien. Coates maakt pijnlijk duidelijk hoezeer racisme in de Amerikaanse cultuur zit verankerd en dat gewelddadige uitspattingen geen toevallige incidenten zijn, maar voortkomen uit scheve machtsverhoudingen en diepgewortelde maatschappelijke noties.
To kill a mockingbird – Harper Lee
In deze Amerikaanse klassieker, die zich afspeelt in het diepe zuiden van de Verenigde Staten, riskeert advocaat Atticus Finch alles om een zwarte man te verdedigen die ten onrechte wordt beschuldigd van de verkrachting van een blank meisje. Zijn kinderen, Scout en haar oudere broer Jem, worden zich door deze zaak bewust van de grove ongelijkheden die er heersen tussen blank en zwart. Spaar de spotvogel verscheen voor het eerst in 1960 en geldt als een van de grootste klassiekers uit de Amerikaanse literatuur van de twintigste eeuw. Het werd bekroond met de Pulitzer Prize en is succesvol verfilmd met Gregory Peck in de hoofdrol.
