Vriendschap en vluchten: Een nieuw thuis vinden in een vreemd land

Door Sasha Haasnoot

Hartsvriendinnen, maatjes, en bloedbroeders, het zijn allemaal leuzen voor echte vriendschap. Vriendschap en jeugdliteratuur gaan hand in hand en het is dan ook een perfect thema voor de Kinderboekenweek.

Het bijbehorende motto Kom erbij! staat voor de kracht van vriendschap die grenzen en culturen, afkomst en geaardheid overstijgt en geen scheidslijnen kent. En die laatste boodschap is heel belangrijk voor jeugdliteratuur. De laatste jaren is er een steeds grotere stroom boeken op gang gekomen waarin de thema’s ‘vluchten’ en ‘vriendschap’ centraal staan.

Jij en ik. Verhalen over vriendschap en vluchtelingen

Bestel Jij en ik nu bij Paagman.nl

Zo komen deze thema’s voor in het boek Jij en ik. Verhalen over vriendschap en vluchtelingen. Auteurs van Margaretha van Andel en Sjoerd Kuyper tot Jan Terlouw leveren in dit boek bijzondere bijdragen. Deze wisselen van gedichten tot autobiografische verhalen en historische gebeurtenissen. De kinderen die vluchten komen uit alle windstreken. Ze geven een realistisch, en vooral tragisch beeld van de situaties in hun thuisland die zich afspelen in verschillende tijdperken, van de Tweede Wereldoorlog tot de oorlogen die in de verre toekomst zullen plaatsvinden. Naast aandacht besteden aan vluchtelingen met uiteenlopende achtergronden, wordt er ook een platform gegeven aan de mensen in het gastland die hen afkeuren, of juist verwonderd of gastvrij benaderen.

De verhalen variëren van realistisch tot sciencefiction. Zo wilde Jan Terlouw met zijn autobiografische verhaal ‘Trekkers’ over zijn leven tijdens de Hongerwinter in 1945, de jonge en oude lezers aanmoedigen tot meer politieke betrokkenheid en medeverantwoordelijkheid. Dan heb je ook nog het verhaal ‘Meneer Arif’ waarin Mats, die een negatieve mening heeft over vluchtelingen, in een magische toestand belandt waar hij zelf ervaart hoe het is om op de vlucht te zijn. De variaties van verhalen en perspectiefwisseling vergroot de betrokkenheid bij het actuele onderwerp. Wie de ‘vreemdeling’ is, hangt af van het perspectief. Maar het label ‘de vluchteling’ lijkt te vervagen wanneer je je inleeft in de persoon. En dat is de kracht van deze verhalenbundel.

Jij en ik is niet het enige boek waarin vriendschap en vluchten centraal staat. De volgende boeken bevatten deze thema’s ook:

De wereld achter het hek. Het verhaal van een jonge vluchteling – Zana Fraillon

Bestel De wereld achter het hek nu bij Paagman.nl

Je volgt het leven van de 10-jarige Subhi die geboren is in een vluchtelingenkamp. Hier heeft hij alleen bewakers en hekken gekend, maar hij heeft een paar lichtpuntjes in zijn leven. Zo heeft hij een plastic eend, de verhalen die zijn moeder hem ’s avonds vertelt en het geloof dat er een dag komt dat hij zich veilig zal voelen. Dan staat op een dag een meisje aan de andere kant van het prikkeldraad. Dit meisje, Jimmie, heeft het dagboek van haar overleden moeder bij zich. Alleen kan ze het niet lezen. Subhi helpt haar de verhalen te ontrafelen en zo ontstaat een vriendschap die misschien wel tot vrijheid kan leiden.

De auteur schetst met dit boek ook een angstaanjagend beeld van het leven in het detentiecentrum. Zo zijn schoenen zeldzaamheden, ratten en schimmels zijn ongebreideld, en de bewakers behandelen de inwoners als grof vuil. Toch vindt Subhi troost in zijn vriendschap met Jimmie en blijft hij het wereldbeeld zonnig bekijken. Dat maskeert de stompzinnige verveling van het kampleven, waar geen werk is, geen amusement en geen hoop op een leven voorbij het prikkeldraad. In een zeldzaam moment van moedeloosheid geeft Subhi toe. Dit schetst de boodschap die de auteur over wil brengen. Subhi begrijpt niet dat er voor hem geen veilige plek is in Birma of een andere plaats in de wereld. Hij voelt zich nergens welkom. Dit is volgens de auteur het gevoel dat veel asielzoekers wereldwijd hebben. De asielzoekers die onteigend en vervolgd worden, willen alleen maar mededogen en onderdak in veilige landen. Maar in plaats daarvan komen zij vaak in aanraking met onverschilligheid en vijandigheid.

Vluchteling – Alan Gratz

Bestel Vluchteling nu bij Paagman.nl

Dit aangrijpende verhaal volgt drie kinderen: Josef, Isabel en Mahmoud. Zij zijn door tijd en ruimte gescheiden, maar hebben evengoed wel iets met elkaar gemeen: ze zijn op de vlucht. De Joodse Josef vlucht in 1938 met zijn vader, moeder en kleine zusje voor de nazi’s met een passagiersschip naar Cuba. Maar wanneer het schip de bestemming heeft bereikt mogen de passagiers niet van boord.

Het tweede verhaal speelt zich af in 1994 waar de elfjarige Isabel Cuba wil ontvluchten met haar zelfgemaakte boot. Dit doet ze samen met negen mensen, waaronder haar familieleden en beste vriend. Samen proberen zij de kust van Florida te bereiken en uit handen van de kustwacht te blijven.

Het is 2015 en de twaalfjarige Mahmoud woont met zijn ouders, broertje en zusje in Aleppo in Syrië. In 2011 begon hier de oorlog. Zijn ouders praten al langer over wegvluchten uit Syrië. Ze besluiten dat echt te doen op de dag dat er een bom op hun appartementengebouw valt. Zal het hen lukken om veilig uit Syrië weg te komen? Hoe zal hun reis verlopen? En komen ze veilig aan in Europa?

Vluchteling laat zien hoe je leven buiten jouw schuld kan veranderen door oorlog. Het verhaal is treurig maar ook fascinerend. Het is inspirerend om te lezen hoeveel tegenslagen je kunt hebben, en toch door blijft vechten.

In deze boeken willen alle kinderen die vluchten een nieuw veilig thuis. En de kracht van deze drie boeken is dat het bewijst dat de eerste stap naar een nieuw leven te bereiken is met vriendschap.

Geschreven door
Meer van Redactie Paagmag

Voor de allerliefste mama 💕🌸 8 x boeken voor/over mama’s

Kinderboeken, invulboeken, romans, non-fictieboeken. Iedere categorie boeken kent wel boeken over moeders....
Lees verder