Voor de maand juni hebben we gekozen voor een kwetsbare familievertelling: Schijnvrucht van Ingrid de Vries.
Ben jij op zoek naar een nieuw lievelingsboek? Elke eerste vrijdag van de maand tippen onze boekverkopers de meest opvallende, veelbelovende of mooie boeken. Dit zijn boeken van debutanten, onbekende (buitenlandse) auteurs of onontdekt talent en daardoor toch een extra zetje nodig hebben om bij het grote publiek in de kijker te komen. In de Paagman Tipt Boeken Podcast nemen wij je mee achter de schermen en kletsen wij je bij over onze keuzes. Iedere maand in jouw favoriete podcast-app!
Het Boek van de maand-team over Schijnvrucht
Schoonheid vermengd met pijn
Schijnvrucht is een intrigerend verhaal waar al het overbodige weggelaten wordt en een ruwe en intieme kern overblijft. De auteur Ingrid de Vries vertelt het verhaal van haar moeder, wat het verhaal een extra dimensie en intimiteit geeft. Je leert het (liefdes)leven van Anna kennen gedurende haar hele leven in twee verhaallijnen: Één die begint als Anna 13 jaar is en haar grote liefde Idzard leert kennen, en één als Anna als bejaarde vrouw terugkijkt op haar leven. Het tempo blijft erin doordat heden en verleden na elk relatief kort hoofdstuk afgewisseld worden. Ook de schrijfstijl is eenvoudig maar mooi. Ingrid de Vries gebruikt geen moeilijke woorden of complexe zinsbouw, waardoor het eerder zakelijk dan poëtisch is. De tweevoudige vertelling is juist wat dit verhaal zo gelaagd en compleet maakt. Doordat je er bij bent wanneer de dertien jarige Anna verliefd wordt op Idzard en weet welke strijd ze heeft moeten voeren om bij haar geliefde te zijn, lukt het om (een beetje) begrip te hebben voor de toch wel erg bizarre relatie. Haar verliefdheid is heel overtuigend, echter weet je als volwassene dat ze wordt beïnvloedt, en met dertien jaar nog niet rijp genoeg is voor de beslissingen die ze neemt (of die Idzard haar laat nemen). Als lezer hoop je enerzijds dat ze kan ontsnappen aan haar strenge vader en niet betrapt wordt wanneer ze ’s nachts het huis uit glipt om bij haar vrijer te zijn, anderzijds hoop je dat iemand ingrijpt wanneer ze haar jonge leven weggeeft aan deze oudere man.
Anna en Idzard: ware liefde?
Het verhaal gaat dus over Anna: Anna beleeft haar puberjaren tijdens de Tweede Wereldoorlog en wordt als pubermeisje verliefd op – of verleid door – haar twintig jaar oudere tekenleraar, Idzard. Ze heeft al heel jong seksueel contact met de man, ondanks het feit dat haar vader het verbiedt en haar huisarrest oplegt. Omdat Anna’s vader de omgang met Idzard verbiedt zien de geliefden elkaar stiekem. Maar hij is niet de enige hindernis. Het verliefde stel loopt ook fysiek gevaar – er is oorlog en de kans om door de Duitse soldaten ontdekt te worden is groot. Steeds opnieuw ontvlucht Anna met hulp van haar zusje Lou haar ouderlijk huis om in Idzard’s schildersatelier in zijn armen te vallen. Met succes: Anna wordt na de oorlog Idzards vrouw. Nadat ze zwanger is geworden van een meisje (Irene) verandert de houding van Idzard meer en meer. Hij is steeds vaker van huis of komt laat thuis en Anna accepteert het allemaal. Wel koestert ze enig wantrouwen; zo betrapt ze hem een keer op de school waar hij les geeft met een ander schoolmeisje. Dit zorgt voor twijfels bij Anna: houdt Idzard van haar of vooral van jongere meisjes?
Met fragmenten is het ontzettend spannend, de spanning thuis is te snijden en de ruzies en de oorlog op de achtergrond geven een beklemmend gevoel. Dit gevoel gaat eigenlijk niet weg wanneer Anna is getrouwd en zich langzaam begint te realiseren dat haar droom met Idzard minder rooskleurig is dan ze had verwacht. De tweestrijd tussen jonge Anna en bejaarde Anna, tussen ware liefde en misbruik, tussen gelukkig zijn en ongelukkig zijn daar zit de spanning van dit boek. Vanuit het perspectief van de breekbaar wordende Anna, is er geen bitterheid, wat ontroert. Wel realisaties en besef, wat bij de lezer voor de bejaarde Anna ontzettend veel medeleven oproept. Haar frustratie met het ouder en afhankelijker worden, belichten hoe sterk ze altijd voor zichzelf heeft moeten zijn. Aan het eind realiseert Anna zich “De grote liefde was niet zoals gedroomd. Toch was ze er, anders dan gedacht, pijnlijk en mooi.”
Schijnvrucht?
De titel en cover van dit boek zijn zo perfect gekozen, dat we ook dat aspect niet onderbelicht willen laten. Op de cover van het boek is namelijk een schilderij van een verzameling vijgen afgebeeld. De vijg is een schijnvrucht: dit betekent dat het lijkt op een vrucht maar het plantkundig niet is. Oftewel: niets is wat het lijkt, zoals ook de liefde tussen Anna en Idzard voor hunzelf en hun omgeving lastig te plaatsen was. Ook in de tekst komt de vijg regelmatig voor: zo heeft Idzard het over de vroegrijpe vijgen in de boom waar hij vanuit zijn atelier bij kan en die hij aan Anna aanbiedt. Anna vindt de smaak niet héél lekker, “maar om hem een plezier te doen zei ik dat ik het lekker vond.” (blz. 23) Anna’s eerste cadeautje van Idzard is een schilderijtje van één van die vijgen en dit schilderijtje zal ze voor altijd blijven koesteren. Deze symboliek maakt Schijnvrucht ondanks de eenvoudige schrijfstijl een gelaagd boek.
Extra inspiratie: zij werden het nét niet
Robbert Welagen – Raam, sleutel
Haar literaire carrière zit in de lift: ze heeft haar eerste tv-interview achter de rug en haar uitgeverij snakt naar meer. Maar dan staat het leven van Karlijn staat volledig op z’n kop als haar vriend Arne plots verongelukt. Terwijl we ook als lezer bijkomen van deze shock, worden we meegezogen in haar innerlijke strijd. Ze heeft nog niet gehuild of bij het graf geweest als ze romantische gevoelens voor een vrouw krijgt. Een sneltrein van emoties volgt. Tegelijkertijd reflecteren we op hun leven, als ze Arne niet had ontmoet of bepaalde keuzes niet had gemaakt waar was ze dan nu geweest? Hoe gaat iemand verder na een groot verlies? Herkenbare situaties, maar ook zeer ongemakkelijke passeren de revue. Tevens heeft Karlijn zo haar eigenaardigheden die op in de eerste instantie onschuldig lijken, maar wat is de grens?
Matt Haig – Middernachtbibliotheek
Nora zit in een negatieve spiraal en geeft zichzelf en de keuzes die ze maakt de schuld van haar mislukte leven. Ze is gestopt met zwemmen voordat ze echt succes heeft behaalt, is vervreemd van haar broer omdat ze de rockband die samen hadden in de steek heeft gelaten en heeft een belangrijke relatie verbroken. Wanneer ze eigenlijk de beslissing maakt om uit het leven te stappen komt ze terecht in de middernachtbibliotheek, een magische plek tussen leven en dood. Hier zijn al haar alternatieve verhalen uitgeschreven en kan ze alles opnieuw doen. Maar is dat de sleutel naar geluk? Een prachtig magisch realistisch verhaal met een hoopvolle boodschap om bij weg te dromen.
Victoria Mas – Het bal der gekken
Wanneer je weet dat dit verhaal op waarheden is gebaseerd kruipt dit verhaal onder je huid. In het Parijs van 1885 was je als vrouw gedoemd als je ‘anders’ was. Weggestopt van de buitenwereld en het ‘Bal der gekken’ was je enige vermaak. Meeslepend en beeldend geschreven vanuit het perspectief van 3 verschillende vrouwen. In deze indringende roman neemt de schrijfster je mee in de eerste stappen van de psychiatrische zorg. De schrijfster Victoria Mas werkte in de filmwereld en debuteerde met Het bal der gekken in 2019. Dit boek werd in Frankrijk meteen een bestseller. Heel erg geschikt voor YA-lezers die een ‘stapje hoger’ willen gaan!
Alex Schulman – De overlevenden
De overlevenden is een pakkend debuut over het tragische verhaal van een disfunctionele Zweedse familie. Benjamin, Nils en Pierre keren na 20 jaar terug naar het zomerhuisje waar destijds een buitenproportioneel groot drama hun levens voorgoed heeft veranderd. Deze plek roept herinneringen op die ze liever zouden vergeten en de spanning tussen de broers loopt gauw op. Wat voor een tragedie heeft zich toen afgespeeld? In Scandinavisch sobere stijl neemt Alex Schulman je mee op de reis naar hun verleden. Deze beklemmende, geraffineerde roman zal je met een schok achterlaten.
Lees hier al onze andere Boek van de maand-keuzes! En beluister hier onze podcast 🎙️
